Peteris Vasks | 24.10.2022

PETERIS VASKS
„Większość ludzi nie posiada już wierzeń, miłości i ideałów. Utracono wymiar duchowy. Moją intencją jest dostarczenie pokarmu duszy i to właśnie głoszę w swoich dziełach.” (Pēteris Vasks)
 
Studiował grę na kontrabasie pod kierunkiem Vytautasa Sereiki w Konserwatorium Litewskim w Wilnie do 1970 roku, przed jego roczną służbą wojskową w Armii Radzieckiej. Kariera orkiestrowa Vasksa rozpoczęła się już w 1961 roku jako członka różnych orkiestr symfonicznych i kameralnych, w tym Orkiestry Filharmonii Łotewskiej (1966-1969), Orkiestry Kameralnej Filharmonii Litewskiej (1969-1970) oraz Orkiestry Radia i Telewizji Łotewskiej (1971 do 1974). W latach 1973-1978 Vasks dodatkowo studiował kompozycję u Valentina Utkina w Łotewskiej Akademii Muzycznej w Rydze. W okresie sowieckim Vasks cierpiał z powodu represji rosyjskiej doktryny kulturowej z powodu swoich przekonań i przekonań artystycznych.
Dzieła łotewskiego kompozytora szybko zyskały szerokie uznanie w ciągu ostatnich kilku lat. Jego muzyka chóralna i utwory instrumentalne są wykonywane na całym świecie przez uznanych muzyków i chętnie wykorzystywane przez choreografów.
 
Pēteris Vasks został mianowany głównym kompozytorem Sztokholmskiego Festiwalu Nowej Muzyki w 1996 roku. W tym samym roku otrzymał nagrodę Herdera Fundacji Alfreda Toepfera oraz Baltic Assembly Prize. Vasks trzykrotnie otrzymał Łotewską Wielką Nagrodę Muzyczną: za Litene w 1993 r., za Distant Light w 1998 r. i za II Symfonię w 2000 r. Vasks został powołany na członka honorowego Łotewskiej Akademii Nauk w 1994 r. i jako członek Królewskiej Szwedzkiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie w 2001 roku. W 2002 roku kompozytor został honorowym senatorem Łotewskiej Akademii Kultury w Rydze. W 2005 roku otrzymał nagrodę Cannes Classical Award za nagrania koncertu skrzypcowego Distant Light i II Symfonii.
2016 Vasks otrzymał Państwową Nagrodę Kulturalną Republiki Łotewskiej, a w 2019 Honorowy Dyplom Prezydenta Łotwy. W 2022 Vasks otrzymał Preis der Europäischen Kirchenmusik [Europejska Nagroda Muzyki Kościelnej] oraz Opus Klassik jako Kompozytor Roku. Pełne nagranie cyklu fortepianowego „Pory roku”, rozpoczętego w 1980 roku i zakończonego w 2009 roku, zostało wydane przez wytwórnię Wergo w 2010 roku.
 
Kompozycje Vasksa zawierają archaiczne, folklorystyczne elementy muzyki łotewskiej i umieszczają je w dynamicznej i wymagającej relacji z językiem muzyki współczesnej. Dziełom często nadawane są programowe tytuły oparte na naturalnych procesach. Intencje Vasksa są jednak nie tyle czysto poetycką pochwałą natury czy efektownym malowaniem tonalnym, ale raczej poszukiwaniem takich tematów, jak z jednej strony złożona interakcja człowieka z naturą i piękno życia, ale także zbliżająca się ekologia i moralność. Zniszczenie świata, które wyraża językiem muzycznym. Często odwołuje się do jego osobistej biografii i niedawnej historii cierpienia narodu łotewskiego. Już w wieku 10 lat Vasks skomponował pieśń chóralną w odpowiedzi na cierpienia tych, którzy zostali wyrzuceni z domów i wysłani do obozów internowania.